بررسی آسیب‌پذیری اقتصادی از نوسانات اقلیمی (مطالعه ‏موردی: استان خراسان رضوی)‏

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد گروه زراعت و اصاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نوسانات اقلیمی در یک منطقه اثرات شدیدی بر منابع آب و خاک می‌گذارد؛ ‏بنابراین مطالعه میزان نوسانات به وجود آمده در عوامل اقلیمی مناطق ‏مختلف به جهت اتخاذ سیاست‌های مقابله یا انطباق با شرایط جدید از اهمیت ‏ویژه‌ای برخوردار است. یکی از روش‌های بررسی میزان نوسانات یا آسیب‌های به ‏وجود آمده بر فعالیت‌های اقتصادی، محاسبه شاخص‏ آسیب‌پذیری می‌باشد. در این ‏مطالعه با هدف بررسی نوسانات به وجود آمده در عوامل و پارامترهای ‏اقلیمی، شاخص آسیب‌پذیری نوسانات عوامل اقلیمی در بازه زمانی 1393-1373 ‏برای 11 شهرستان استان خراسان رضوی مورد محاسبه قرار گرفته است. این ‏شاخص بیان‌گر ویژگی‌های موجود در داخل منطقه می‏باشد که در اثر نوسانات ‏عوامل اقلیمی دچار آسیب شده و پیش‌بینی می‏شود که در آینده نیز آسیب‌پذیری ‏بیشتری داشته باشند. اجزای این شاخص دو نوع مخاطرات ریسک‏های دائمی ‏‏(افزایش دما و کاهش بارش) و ریسک‏های مکرر (پیشرفت خشکی و وقوع توفان) را ‏که بر رشد اقتصادی مؤثر هستند را شامل می‏شود. نتایج حاصل از محاسبه شاخص ‏حاکی از آن است که در بین شهرستان‏های استان خراسان رضوی در دوره ‏موردمطالعه تربت‌حیدریه بیشترین و چناران کمترین میزان آسیب را از تغییر ‏در عوامل اقلیمی دیده‏اند، متوسط مقدار شاخص محاسبه شده در شهرستان‌های ‏استان خراسان رضوی 04/47 می‌باشد. پیشنهاد می‏شود که سازمان‏های مختلف جهت ‏برنامه‏ریزی و تخصیص بودجه‏های مقابله با اثرات منفی ناشی از تغییر عوامل ‏اقلیمی از نتایج شاخص استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of economical vulnerability to climatic fluctuations (Case study: ‎Khorasan Razavi province)‎

نویسندگان [English]

  • H. Hatef 1
  • M. Kohansal 2
  • M. Bannayan 3
  • N. Shahnoushi Foroshani 2
چکیده [English]

Climatic changes have severe effects on water and soil sources in any given region. To ‎study ‎the ‎resulting fluctuations of climatic factors in different regions for possible ‎adaptation policies to ‎new ‎climate events is of great importance. A possible approach to ‎study the damage on economic ‎activities caused by climatic fluctuations‎ is to calculate ‎vulnerability index. To achieve this goal, ‎Vulnerability Index (VI) ‎in the period of 1994-‎‎2014 has been calculated for 11 regions of Khorasan ‎Razavi province. The ‎components ‎of climatic fluctuations vulnerability index included two types ‎of ‎shocks (permanent ‎shocks and recurrent shocks). The shocks included temperature ‎fluctuations, ‎‎precipitation, floods and increasing aridity. The results of the index suggest that ‎in ‎Khorasan Razavi ‎province in the period of study, Torbat heydarieh had the highest and ‎Chenaran ‎had the lowest economic damage from ‎climate change. The average index of ‎vulnerability to ‎fluctuations in the climate Khorasan Razavi province is 47.04 (above-‎average vulnerability of ‎the ‎developing countries). It is suggested that different agencies ‎for planning and allocating funds ‎for ‎negative impacts of changing climatic factors may ‎find these indices results quite useful and ‎beneficial for further studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khorasan Razavi
  • Vulnerability Index
  • Progressive shocks
  • Recurrent shocks