انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
تحلیل تغییرات زمانی- مکانی خشکسالی های فصلی هواشناسی
1
11
FA
منیره
فغانی
دانش آموخته مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
monir.faghani@yahoo.com
خلیل
قربانی
0000-0002-1901-4045
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
ghorbani.khalil@yahoo.com
میثم
سالاری جزی
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
خشکسالی هواشناسی از مهم ترین پدیده های زیان بار جوی است که به طور مستمر و متناوب در هر اقلیمی رخ می دهد. در این پژوهش جهت شناسایی و پهنه بندی مناطق مشابه از لحاظ وضعیت رخداد خشکسالی از روش خوشه بندی استفاده شد. به این منظور، اطلاعات بارش 25 ساله 120 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در کل پهنه جغرافیایی ایران از سازمان هواشناسی کشور اخذ و پس از کنترل کیفی آن ها، شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) در پنجره زمانی 3 ماهه برای 4 فصل سال محاسبه شد. سپس مقادیر SPI در محیط GIS با روش کریجینگ درون یابی گردید. اطلاعات مقادیر درون یابی شده برای شبکه نقاطی به فواصل 10 کیلومتری، 16203 نقطه استخراج و ماتریسی از داده های درون یابی شده فصلی طی 25 سال تشکیل شد. درنهایت، شبکه نقاط بر اساس اطلاعات شاخص خشکسالی در فصل های مختلف به روش K-means خوشه بندی شدند. نتایج نشان داد که تعداد بهینه خوشه ها در فصل های بهار، تابستان،پاییز و زمستان به ترتیب 8، 10، 9 و 6 عدد می باشد. ضمن آن که نوع سامانه های بارشی که در فصول مختلف وارد ایران می شوند، جهت و شکل خوشه ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
خشکسالی,خوشه بندی,کریجینگ,شاخص بارش استاندارد شده,k-means
https://www.agrimet.ir/article_54962.html
https://www.agrimet.ir/article_54962_ad9c4e2c611e5558871ba302d4d8b61c.pdf
انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
پهنه بندی اقلیمی کشاورزی کشت مرکبات در استان خوزستان با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
12
21
FA
رضا
برنا
دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز
bornareza@yahoo.com
افسانه
علیزاده
دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
هدف از این پژوهش اولویت بندی نواحی اقلیمی مستعد کشت مرکبات در خوزستان، به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) چهار سطحی (اهداف، معیارها، زیرمعیارها و گزینه ها)، با استفاده از اطلاعات اقلیمی و محیطی استان دربازه زمانی20 ساله (1981-2010) می باشد. پس از شناسایی گزینه های مرجع و تعیین رتبه آن ها، با در نظر گرفتن هم زمان کلیه معیارهای تصمیم گیری، ضریب اهمیت (وزن) معیارها و زیر معیارها توسط نرم افزار Expert Choice بر اساس روش استاندارد شده مقایسه زوجی محاسبه گردید.آنگاه بر اساس مدل (AHP) ضمن تخصیص ارزش متناظر لایه ها نقشه های حاصله در محیط GISتلفیق شدند. در نهایت، بر اساس اعمال وزن نهایی هر یک از زیر معیارهای محیطی و اقلیمی مؤثر در کشت، نقشه پهنه بندی نواحی مستعد کشت مرکبات استان تهیه گردید.نتایج نشان داد که روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبیبا به کارگیری هم زمان معیارهای کیفی و کمی و قابلیت کاربرد مطلوب در برنامه ریزی اقلیمی- محیطی، توانایی تعیین و تفکیک مناطق مستعد کشت مرکبات در خوزستان را دارد.نقشه پهنه بندی اقلیمی-کشاورزی کشت مرکبات خوزستان در 4 کلاس اهمیت (ضعیف، متوسط، خوب و عالی) طبقه بندی شد. مناطق شمالی و شرقی استان از شرایط خوب تا عالی جهت کشت مرکبات برخوردار است و مناطق محدودیت دار استان با پتانسیل ضعیف، بخش های جنوبی، مرکزی و غربی را در بر می گیرند.
اقلیم,پهنه بندی,مرکبات,سامانه اطلاعات جغرافیایی,خوزستان
https://www.agrimet.ir/article_54963.html
https://www.agrimet.ir/article_54963_2e868aec54618197f1b6561e006c2224.pdf
انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
چشم انداز زمان وقوع یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره تحت شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مدل SDSM در چند ایستگاه منتخب در نیمه غربی ایران
22
31
FA
زهرا
آقاشریعتمداری
استادیار گروه آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران
zagha@ut.ac.ir
جواد
بذرافشان
دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آب ایران، دانشگاه تهران
jbazr@ut.ac.ir
الهه
صفایی
دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه تهران
در سال های اخیر، تغییر رفتار رویدادهای حدی اقلیمی (نظیر یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره) به علت تغییر اقلیم مورد توجه محققان زیادی قرارگرفته است. هدف از این تحقیق، ارزیابی تغییرات تاریخ شروع و خاتمه یخبندان با استفاده از داده های مدل گردش عمومی جو HadCM3 است که با به کارگیری مدل SDSM تحت دو سناریوی A2 و B2 ریز مقیاس شده اند. برای این منظور، داده های روزانه ۴۰ ساله (۲۰۰۱-۱۹۶۱) دمای کمینه چهار ایستگاه منتخب نیمه غربی کشور شامل ایستگاه های اراک، زنجان، قزوین و سقز به عنوان اقلیم گذشته وارد مدل شدند و داده های دمای حداقل روزانه برای دوره ۴۰ ساله آینده (۲۰۵۱-۲۰۱۱) پیش بینی گردید. تاریخ های مربوط به اولین و آخرین یخبندان در سه آستانه دمایی خفیف، متوسط و شدید استخراج شدند. نتایج نشان داد که تاریخ یخبندان پاییزه در ایستگاه قزوین دیرتر و در ایستگاه سقز زودتر و تاریخ آخرین یخبندان بهاره در ایستگاه سقز دیرتر و در ایستگاه قزوین زودتر از گذشته نسبت به سایر ایستگاه ها پیش بینی شده است. در کل نتایج حاصل از مدل SDSM تحت هر دو سناریو در برآورد تاریخ وقوع یخبندان های زودرس و دیررس آینده اختلاف چندانی با یکدیگر نداشتند.
ایران,ریزمقیاس نمایی,یخبندان,SDSM,HadCM3
https://www.agrimet.ir/article_54964.html
https://www.agrimet.ir/article_54964_de02645bfde7648c4fbe739d99d11c5d.pdf
انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
دورسنجی تبخیر- تعرق واقعی و ضریب گیاهی سیب با استفاده از تصاویر سنجنده مودیس و مدل سبال (مطالعه موردی: دشت اهر، ایران)
32
43
FA
محمود
رائینی سرجاز
6344 6306 0002 0000
دانشیار بخش مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
raeini@yahoo.com
امین
رستمی
دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، بخش مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
amin_rostami1@yahoo.com
رخداد گرمایش فراگیر و پیآمد آن تغییر اقلیم، تولید گیاهی را در برخی از اقلیم ها با چالش روبه رو کرده است. با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران و کمبود آب شیرین، یکی از راهکارهای کاهش اثرات تنش آبی بهبود مدیریت منابع آب و سرانجام افزایش کارآیی مصرف آب است. برآورد دقیق تبخیر- تعرق و نیاز آبی گیاهان در گستره وسیعی می تواند در بهبود مدیریت کشت و تخصیص آب کارآمد باشد. در این پژوهش از تصاویر سنجنده مودیس و مدل سبال، که یکی از پرکاربردترین و دقیق ترین مدل های سنجش از دور می باشد، برای برآورد دقیق تبخیر- تعرق واقعی در دشت اهر در استان آذربایجان شرقی و در سال زراعی 93-92 استفاده شد. اساس محاسبات در این مدل بر معادله ترازمندی تابش در سطح زمین استوار است. مدل سبال با استفاده از دمای سطحی، بازتابندگی سطحی و نمایه تفاوت نرمال شده گیاهی (NDVI) پارامترهای این معادله را برآورد می کند. یافته های به دست آمده نشان داد که تبخیر- تعرق واقعی از آغاز فصل (با 0/59 میلی متر بر روز) تا نیمه های تابستان روندی افزایشی داشت، به گونه ای که در 27 تیر 93 مقدار آن به بیشینه (10/1 میلی متر بر روز) رسید. نقشه های پراکندگی مکانی شاخص های گیاهی و پارامترهای معادله تراز تابش نشان داد که مناطق جنوبی دشت که بالاترین تراکم گیاهی را دارا هستند، بیش ترین میزان تبخیر- تعرق واقعی را به خود اختصاص داده اند. نتایج مقایسه آماری بین تبخیر- تعرق واقعی حاصل از مدل سبال و روش معیار پنمن- مانتیث- فائو نیز نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد اختلاف معنی داری میان این دو روش وجود ندارد. همچنین همبستگی بالایی (0/92= r) میان داده های دو روش دیده شد. ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) برابر با 0/96 میلی متر بر روز برآورد شد، که نشان دهنده دقت پذیرفتنی مدل سبال در برآورد تبخیر- تعرق در منطقه می باشد. از یافته های این پژوهش نتیجه گرفته می شود که برآورد تبخیر- تعرق با روش سنجش از دور، برآورد دقیقی از پهنه فراهم می کند و این برتری خوبی بر روش های نقطه ای است.
اهر,تبخیر- تعرق,سنجش از دور,مدل سبال
https://www.agrimet.ir/article_54965.html
https://www.agrimet.ir/article_54965_5a0ceac74a1bccfb7488815c1df99718.pdf
انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
ریزمقیاس نمایی زمانی دمای هوا با استفاده از فراکتال و رگرسیون تناوبی در دو اقلیم خشک و نیمه خشک
44
54
FA
بیژن
قهرمان
استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
bijangh@um.ac.ir
شیما
تاج آبادی
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
tajabadi.sh.1991@gmail.com
علی نقی
ضیائی
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
an_ziaei@yahoo.com
دمای هوا یکی از مهم ترین متغیرها در مطالعات زیست محیطی، کشاورزی و منابع آب است که همواره در ریز مقیاس های زمانی و مکانی مورد نظر در اختیار نمی باشد. استفاده از توابع درون یابی متداولمانند فراکتال و رگرسیون می توانند نتایج مطلوبی را در این زمینه تولید نماید. دراین تحقیقبرای مدل سازی دمای سه سال 2007- 2009 ایستگاه سینوپتیک مشهد و سه سال 1982- 1980 ایستگاه سینوپتیک کرمان از ابزار توابع درون یاب فرکتال و رگرسیون تناوبی استفاده شده است. در ابتدا به مدل سازی داده های دمای روزانه، تولید دمای روزانه با فاصله درون یابی 5 و 10 روز، ریزمقیاس سازی سه ساعته دما از داده های روزانه و مدل سازی داده های مفقود شده پرداخته شد. به طور کلی نتایج در هر دو اقلیم روند مشابهی را نشان دادند، به طوری که در هر دو اقلیم نتایج مربوط به مدل سازی با فواصل زمانی 5 روز از مدل سازی با فواصل 10 روز قبول تر بود و آزمون های آماری، مقادیر آماره ضریب تبیینرا به ترتیب برای مشهد و کرمان بین 0/98- 0/77 و 0/98- 0/82 و ریشه میانگین مربعات خطارا بین 5/81- 1/52 و 1/19- 5/48 درجه سانتی گراد نشان دادند. همچنین عرض از مبدأها و شیب های خطوط در مقایسه تطبیقی بین نقاط مدل سازی و اندازه گیری شده در سطح 5% تفاوت معنی داری به ترتیب با صفر و یک نداشتندکه حاکی از مدل سازی قابل قبول می باشد. به طور کلی در ریزمقیاس سازی فراکتال با کمی اختلاف بهتر از رگرسیون تناوبی عمل کرده است.
داده مفقود,درون یابی,سری فوریه,مدل سازی
https://www.agrimet.ir/article_54966.html
https://www.agrimet.ir/article_54966_22c3e6f3122c7bd63b64f9e3701fd375.pdf
انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
ارزیابی عملکرد مدل شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون فازی در پایش ماهواره ای خشکسالی
55
67
FA
لاله
پرویز
استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
laleh_parviz@yahoo.com
پایش خشکسالی با توجه به تاثیرات منفی آن در بخش های مختلف از جمله کشاورزی، محیط زیست و منابع آب از اهمیت چشمگیری برخوردار است. در این مطالعه، از مدل های شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون فازی جهت مدل سازی روابط نمایه های NDVI، VTCI، VHI، NVSWI،TCIو TVXحاصل از تصاویر سنجنده MODIS با مقادیر بارش مشاهداتی در 7 ایستگاه کرمانشاه، تبریز، کرمان، مشهد، ارومیه، یزد و زنجان به منظور پایش خشکسالی استفاده شد. نمایه های ماهواره ای VHI، NVSWI،TCIو TVX با متغیر بارش دارای بیش ترین تعداد ضریب همبستگی معنی دار بودند. براساس معیارهای خطا، رهیافت رگرسیون فازی در مدل سازی شاخص های VHI، TCI و NVSWI و رهیافت شبکه عصبی مصنوعی در مدل سازی شاخص TVX دارای کم ترین مقدار خطا بود. در رگرسیون فازی متقارن با افزایش پارامتر سطح اعتماد بر گستردگی متغیر های رگرسیون افزوده شد مانند افزایش پارامتر سطح اعتماد در شاخص VHI از 0/7 به 0/8، پارامتر گستردگی را 50 درصد افزایش داد. پارامتر نقطه پیک در رگرسیون فازی نامتقارن نسبت به فاکتورهای چولگی دارای حساسیت می باشد به طوری که در شاخص TVX، میزان درصد افزایش نقطه پیک از کمینه مقدار ضریب چولگی به بیشینه آن، 22/17 درصد بود. کاهش پارامتر سطح اعتماد شاخص TVX که نمایان گر کاهش میزان فازی بودن است، مؤیدی بر کارایی شبکه عصبی مصنوعی در مورد شاخص TVX است.
شبکه عصبی مصنوعی,رگرسیون فازی,خشکسالی,بارش
https://www.agrimet.ir/article_54967.html
https://www.agrimet.ir/article_54967_6ca6ef57e8bd207c0413954c6ddff9ae.pdf
انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران
هواشناسی کشاورزی
2345-3419
2588-6002
4
1
2016
04
20
چشم انداز تغییرات دما با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری خروجی های مدل HadCM3
68
73
FA
سید اسعد
حسینی
مدرس گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه پیام نور، مرکز سقز
hosseini.asad8@gmail.com
حمزه
احمدی
دانشجوی دکتری آب و هواشناسی کشاورزی دانشگاه حکیمسبزواری
hamzehahmadi2009@gmail.com
تغییرات اقلیمی به ویژه گرمایش جهانی از بزرگ ترین چالش هایی است که بشر درقرن بیست و یکم با آن مواجه است و تأثیرات مشهودی بر کشاورزی، منابع آب و محیط زیست به همراه دارد. در این پژوهش خروجی مدل گردش عمومی HadCM3 تحت سه سناریوی انتشار A1B، A2 و B1 توسط مدل آماری LARS-WG در ایستگاه سینوپتیک سقز برای دو متغیر اقلیمی دمای کمینه و دمای بیشینه ریزمقیاس نمایی شد و نتایج حاصل از آن در دوره پایه (1990-1961) و دوره آینده (2065-2046) مورد مقایسه قرار گرفت. عملکرد مدل LARS-WG در شبیه سازی داده های دما با استفاده از شاخص های MSE، RMSE و MAE ارزیابی شد. داده های چشم انداز مدل نشان داد که دمای کمینه و بیشینه در تمامی ماه های سال افزایش خواهد یافت. این افزایش در طی دوره 20 ساله آتی، برای دمای کمینه و بیشینه به ترتیب 3/2 و 3 درجه سانتی گراد اساس متوسط سناریوهای مورد بررسی در منطقه مطالعاتی نسبت به دوره پایه می باشد. بیش ترین و کم ترین افزایش در هر دو متغیر مورد بررسی نیز به ترتیب توسطسناریوهای A1B و B1 ارزیابی شده است. از نتایج حاصل از این بررسی می توان در مدیریت منابع آب و برآوردنیاز آبی گیاهان استفاده نمود.
سقز,دما,چشم انداز,مدل گردش عمومی جو,مولد هواشناسی
https://www.agrimet.ir/article_54968.html
https://www.agrimet.ir/article_54968_211ac81cec20aa498bdddb83e4860934.pdf